Na czym polega psychoterapia przez ciało? Terapia przez ciało Łódź

Coraz więcej osób, które szukają wsparcia psychoterapeutycznego, słyszy dziś o pojęciu takim jak psychoterapia przez ciało. Niekiedy występuje też pod nazwą terapia przez ciało, psychoterapia somatyczna albo body psychotherapy. Jeśli wpiszesz w wyszukiwarkę „terapia przez ciało Łódź”, znajdziesz gabinety, które oferują takie podejście – w tym mój. Jednakże możesz nadal zastanawiać się, czym ono właściwie jest i czym różni się od „klasycznej” psychoterapii opartej na rozmowie?

Pozwól, że wyjaśnię Ci, na czym polega psychoterapia przez ciało, skąd się wzięła, jak może pomóc w codziennych trudnościach oraz jak wygląda w praktyce. Ja sama reprezentuję podejście psychoterapii przez ciało w nurcie Analizy Bioenergetycznej Alexandra Lowena (zwanej często bioenergetyką, metodą Lowena).

Dlaczego ciało ma znaczenie w psychoterapii?

W tradycyjnej psychoterapii skupiamy się głównie na rozmowie: opowiadamy o swoich problemach, analizujemy przeszłość, uczymy się nowych sposobów myślenia. To działa, ale bywa, że… samo mówienie nie wystarcza.

Każdy z nas nosi bowiem w sobie emocje, które zapisują się nie tylko w głowie, ale i w ciele. Przykład?

• Kiedy się stresujesz, napinasz barki i trudno Ci oddychać.
• Kiedy odczuwasz lęk, w brzuchu pojawia się ścisk.
• Kiedy jesteś smutna, czujesz ciężar w klatce piersiowej.

To nie są przypadki. Nasz układ nerwowy działa tak, że emocje automatycznie wpływają na mięśnie, oddech, rytm serca, a nawet trawienie. Psychoterapia przez ciało wychodzi z założenia, że ciało i umysł to jedno – i że warto w terapii pracować z obydwoma.

Skąd się wzięła psychoterapia przez ciało?

Nie jest to żadna nowa moda. Początki podejścia sięgają pierwszej połowy XX wieku, kiedy austriacki psychiatra Wilhelm Reich – uczeń Freuda – zauważył, że pacjenci mają w ciele napięcia, które utrwalają ich problemy emocjonalne. Reich mówił o „pancerzu mięśniowym”, czyli chronicznych napięciach w mięśniach i postawie, które tworzą się z czasem jako forma ochrony przed bólem psychicznym. Według niego ten pancerz odcinał ludzi od spontaniczności, swobodnego oddechu i zdolności do przeżywania przyjemności.

Na bazie jego odkryć powstały różne szkoły pracy z ciałem. Jedną z najważniejszych jest bioenergetyczna analiza Alexandra Lowena. Lowen, uczeń Reicha, rozwinął jego idee, dodając do nich system ćwiczeń fizycznych, które pomagają w bezpośredni sposób rozładowywać napięcia i przywracać ciału naturalny przepływ energii.

W bioenergetyce przyjmuje się, że ciało i psychika są ze sobą nierozerwalnie połączone. Jeśli emocje były tłumione – np. gniew, smutek czy strach – to ich energia zostaje „zamrożona” w mięśniach. Rezultat? Chroniczne napięcia, charakterystyczna postawa ciała (np. przygarbione plecy, sztywny kark, ściśnięta szczęka), a także trudności emocjonalne.

Lowen opracował ćwiczenia bioenergetyczne, które polegają na:

• pogłębianiu oddechu,
• uwalnianiu napięć przez ruch i drżenie mięśni,
• przyjmowaniu określonych pozycji, które „otwierają” ciało i pomagają kontaktować się z emocjami,
• pracy nad ugruntowaniem – czyli poczuciem stabilności i oparcia w nogach oraz całym ciele.

Dzięki bioenergetyce człowiek nie tylko rozumie swoje uczucia na poziomie rozmowy, ale naprawdę je przeżywa i uwalnia. To daje poczucie głębszej przemiany: nie tylko „wiem, co czuję”, ale też „pozwalam sobie to poczuć i puścić”.

Z czasem pojawiły się kolejne nurty: somatic experiencing Petera Levine’a, który skupia się na leczeniu traumy (który nie jest jednak szkołą psychoterapii), czy współczesna sensorimotor psychotherapy, integrująca uważność, pracę z ciałem i klasyczną psychoterapię. Każda z nich inaczej łączy elementy psychoterapii i pracy z ciałem, ale wszystkie wychodzą z podobnego założenia: żeby naprawdę się zmienić, trzeba włączyć ciało do procesu.

Na czym polega psychoterapia przez ciało w praktyce?

Najprościej mówiąc – to połączenie rozmowy i pracy z ciałem.

Podczas sesji psychoterapeuta:

• rozmawia z Tobą o tym, co przeżywasz,
• zwraca uwagę na to, jak Twoje ciało reaguje (postawa, oddech, napięcia),
• proponuje proste ćwiczenia: np. świadome oddychanie, lekkie ruchy, zatrzymanie się i zauważenie doznań w ciele, czasem pracę z wyobraźnią.

Nie chodzi o to, żebyś ćwiczył jak na siłowni czy uprawiał jogę. Choć może się zdarzyć, że dostaniesz takie zalecenia do pracy w domu między sesjami. To raczej łagodne, uważne podejście do tego, co dzieje się w Twoim organizmie w danej chwili. Czasem wystarczy kilka minut, by zauważyć, że ciało „mówi” coś ważnego o Twoich emocjach. I historii.

Dla kogo jest psychoterapia przez ciało?

To podejście sprawdza się szczególnie, gdy:

• trudno Ci mówić o emocjach, bo są zbyt przytłaczające,
• czujesz napięcia w ciele, bóle bez wyraźnej przyczyny medycznej,
• masz za sobą trudne doświadczenia (np. trauma, przemoc, wypadek),
• cierpisz na lęki, napady paniki, przewlekły stres,
• odczuwasz derealizację i depersonalizację (a nawet dysocjację),
• zmagasz się z depresją lub poczuciem „odłączenia od siebie”.

Psychoterapia przez ciało jest pomocna także dla osób, które chcą głębiej poznać siebie – nie tylko intelektualnie, ale też od strony uczuć i odczuć cielesnych.

Jak wygląda pierwsze spotkanie?

Jeśli zapiszesz się na terapię przez ciało w Łodzi czy innym mieście, nie musisz się obawiać, że ktoś każe Ci od razu robić dziwne ćwiczenia. Pierwsze spotkanie to zwykle rozmowa – terapeuta zapyta o Twoje trudności, historię zdrowia i oczekiwania.

Dopiero później, krok po kroku, wprowadza elementy pracy z ciałem. Zawsze masz prawo powiedzieć „stop” i decydować, w jakim tempie chcesz iść. Ważne jest poczucie bezpieczeństwa i zaufanie.

Co można zyskać dzięki psychoterapii przez ciało?

Korzyści z tego podejścia są naprawdę szerokie – obejmują zarówno sferę emocji, jak i codzienne życie. Pacjenci najczęściej mówią, że dzięki terapii przez ciało:

• lepiej czują swoje ciało i emocje – wielu z nas żyje „od szyi w górę”, czyli bardziej w głowie niż w ciele. Uczymy się analizować, kontrolować i tłumić, zamiast doświadczać. Psychoterapia przez ciało pomaga zejść „z głowy” do siebie – poczuć oddech, zauważyć sygnały organizmu, rozpoznać, co ciało chce nam powiedzieć. To daje poczucie większej obecności i autentyczności.
• uczą się rozluźniać napięcia i radzić sobie ze stresem – w bioenergetyce i innych metodach somatycznych stosuje się ćwiczenia, które pomagają rozładować napięcie mięśni. Kiedy ciało odzyskuje swobodę, stres nie kumuluje się tak bardzo i łatwiej znaleźć spokój. To nie są „sztuczki na chwilę”, ale umiejętności, które zostają na całe życie.
• łatwiej rozpoznają, co naprawdę czują – często mówimy: „Nie wiem, co się ze mną dzieje”. Tymczasem ciało wie pierwsze: żołądek się ściska, ramiona się spinają, serce bije szybciej. Kiedy uczymy się słuchać tych sygnałów, zaczynamy szybciej rozumieć emocje i reagować w sposób bardziej świadomy.
• odzyskują energię i chęć do życia – chroniczne napięcia i blokady w ciele sprawiają, że czujemy się wyczerpani. Uwolnienie ich daje więcej siły, lepszy sen, głębszy oddech i naturalną witalność. To tak, jakby ktoś zdjął z ramion ciężki plecak, który nosiliśmy od lat.
• czują się bardziej „sobą” – spójnymi i obecnymi – dzięki psychoterapii przez ciało wracamy do poczucia, że jesteśmy jednością: myśli, emocje i ciało działają razem, zamiast ciągnąć w różne strony. W efekcie łatwiej podejmować decyzje zgodne ze sobą i odczuwać satysfakcję z życia.

Jak to wpływa na relacje?

To, co dzieje się w ciele, zawsze przekłada się na kontakt z innymi ludźmi. Jeśli jesteśmy napięci, zamknięci i odcięci od uczuć, trudno nam budować zdrową bliskość. Bowiem gdy uczymy się być obecni w ciele, nagle staje się łatwiej:

• mówić o swoich potrzebach bez poczucia winy czy wstydu,
• stawiać granice – jasno, ale spokojnie,
• otwierać się na bliskość bez lęku przed zranieniem,
• być autentycznym – a to przyciąga ludzi, którzy akceptują nas prawdziwych.

Wielu pacjentów zauważa, że ich relacje – z partnerem, rodziną czy przyjaciółmi – stają się głębsze i bardziej satysfakcjonujące, bo przestają odgrywać role i zaczynają naprawdę być sobą.

Czy psychoterapia przez ciało działa szybciej niż klasyczna?

Nie ma jednej odpowiedzi. U niektórych osób zmiany przychodzą szybko – bo ciało od razu reaguje na nową uwagę i daje ulgę. U innych potrzeba więcej czasu, szczególnie jeśli w grę wchodzą dawne, głębokie rany emocjonalne.

Ważne jest to, że psychoterapia przez ciało dociera tam, gdzie sama rozmowa bywa bezsilna – do pamięci emocjonalnej i reakcji zakorzenionych w układzie nerwowym.

Czy to jest bezpieczne?

Tak, pod warunkiem, że pracujesz z odpowiednio przeszkolonym terapeutą. Psychoterapeuci somatyczni uczą się, jak prowadzić takie procesy ostrożnie i bezpiecznie. Twoje granice są zawsze respektowane.

Pamiętaj! Psychoterapia przez ciało nie zastępuje leczenia medycznego – jeśli masz choroby somatyczne, warto łączyć obie formy wsparcia. Ale może być świetnym uzupełnieniem.

Terapia przez ciało a codzienność

Ciekawym efektem tej terapii jest to, że zaczynasz m.in. inaczej przeżywać codzienne sytuacje. Przykład:

• kiedy się denerwujesz, szybciej zauważasz, że napinasz brzuch i wstrzymujesz oddech,
• zamiast reagować automatycznie, umiesz zrobić pauzę i świadomie rozluźnić ciało,
• dzięki temu reagujesz spokojniej i masz większą kontrolę nad sobą.

To właśnie nazywa się regulacją emocji – umiejętnością radzenia sobie ze stresem w zdrowy sposób.

Podsumowanie

Psychoterapia przez ciało to metoda, która łączy rozmowę z pracą z odczuciami cielesnymi. Może pomóc nie tylko w leczeniu trudności psychicznych, ale też w odzyskaniu głębszego kontaktu ze sobą. Jeśli czujesz, że zwykła rozmowa to za mało, spróbuj – być może to właśnie ten brakujący element na Twojej drodze do lepszego samopoczucia.

---

---

FAQ
– najczęściej zadawane pytania

---

---