Trauma jest nie tylko czymś, co przeżywamy w umyśle, ale również czymś, co zapisuje się w ciele. Wielu z nas nie zdaje sobie sprawy z tego, jak głęboko trauma może wpłynąć na naszą pamięć, nasze ciało, a także nasze codzienne życie. Często, gdy mówimy o traumie, skupiamy się na jej psychicznych aspektach – na emocjach, które wywołuje, i na sposobie, w jaki zmienia nasze postrzeganie siebie i świata. Jednak trauma jest również zjawiskiem bardzo fizycznym, które zapisuje się w naszym ciele. Dzisiaj przyjrzymy się temu, jak trauma wpływa na naszą pamięć i ciało. Oraz jak terapia somatyczna może pomóc w leczeniu tych efektów.
Trauma i jej wpływ na pamięć
Trauma zmienia sposób, w jaki przechowujemy wspomnienia. W normalnych warunkach wspomnienia są przechowywane w naszym mózgu w sposób zorganizowany. Dzięki temu możemy wrócić do przeszłości. Przypomnieć sobie wydarzenia, uczyć się na ich podstawie i przechodzić przez życie z poczuciem ciągłości. Jednak kiedy doświadczamy traumy, proces ten może zostać zakłócony.
Trauma nie tylko wpływa na nasze emocje, ale także na to, jak przechowujemy i przetwarzamy wspomnienia. W przypadku silnego stresu i traumy mózg nie zawsze jest w stanie przetworzyć wydarzenia w sposób „normalny”. Zamiast przechowywać je w zorganizowany sposób, mogą zostać zablokowane, fragmentaryczne lub rozproszone. W wyniku tego, wspomnienia z okresu traumy mogą pojawiać się w postaci urywków, obrazów, dźwięków lub uczuć, które mogą wywoływać silne emocje, a czasami nawet objawy fizyczne.
Jednym z mechanizmów, które mogą utrudniać przetwarzanie traumatycznych wspomnień, jest hipokamp – część mózgu odpowiedzialna za pamięć i nawigację. W trakcie traumy jego funkcje mogą zostać zakłócone. Często sprawia to, że wspomnienia stają się rozproszone i trudno je zintegrować z resztą naszej historii życiowej.
Ciało i trauma
Ciało odgrywa kluczową rolę w tym, jak przechowujemy traumy. Nasze ciała reagują na stres i traumę w różny sposób. Poprzez napięcie mięśniowe, zmiany w oddychaniu, przyspieszone bicie serca czy inne fizyczne objawy. Wiele osób, które doświadczyły traumy, nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo ich ciało może być obciążone tymi doświadczeniami.
Po traumatycznym przeżyciu nasze ciała mogą stać się bardziej napięte, czujemy ból, sztywność, a nasze postawy mogą ulec zmianie. Niektóre z tych zmian mogą być widoczne na zewnątrz. Inne natomiast mogą być trudne do zauważenia, a mimo to mogą wpływać na nasze samopoczucie. To, co wydaje się być „napięciem”, może w rzeczywistości być skutkiem zablokowanych emocji, które nie zostały przetworzone w wyniku traumy. Nasze ciało staje się swoistym magazynem dla tych emocji i wspomnień.
Bardzo często traumy, zwłaszcza te, które miały miejsce w dzieciństwie, pozostają w naszym ciele przez wiele lat. Nasze reakcje fizyczne mogą nie być związane z bieżącymi wydarzeniami, ale z tymi, które miały miejsce dawno temu. Może to objawiać się jako chroniczny ból, napięcie w ciele, problemy z oddychaniem, migreny czy inne dolegliwości, które wydają się nie mieć wyjaśnienia. Tego rodzaju objawy są jednym z powodów, dla których tak ważne jest podejście holistyczne w leczeniu traumy. Uwzględniające zarówno umysł, jak i ciało.
Jak terapia somatyczna może pomóc?
Jednym ze sposobów leczenia traumy, który łączy umysł i ciało, jest terapia somatyczna. Terapia ta zakłada, że aby skutecznie leczyć traumę, nie wystarczy tylko rozmawiać o niej, ale także pracować z ciałem, aby uwolnić emocje i wspomnienia, które zostały w nim zablokowane.
Podstawą terapii somatycznej jest założenie, że ciało i umysł są ze sobą ściśle powiązane. Kiedy doświadczamy traumy, nie tylko nasz umysł reaguje na stres, ale także nasze ciało. Aby uwolnić się od tych negatywnych skutków, terapia somatyczna pomaga pacjentom ponownie połączyć się z własnym ciałem i nauczyć się rozpoznawać i regulować reakcje fizyczne związane z traumą.
Terapia somatyczna wykorzystywana w leczeniu traumy uwzględnia różne techniki, takie jak:
- Świadome oddychanie – pomaga przywrócić równowagę w układzie nerwowym, umożliwiając pacjentowi regulację poziomu stresu.
- Rozluźnianie napięć w ciele – poprzez różne techniki fizyczne (np. masaże, rozciąganie, akupunktura), które pomagają uwolnić napięcia i blokady w ciele.
- Świadome doświadczanie ciała – angażowanie pacjenta w proces odczuwania i wyrażania emocji, które zostały stłumione w ciele. To może obejmować ćwiczenia oparte na uważności, takie jak świadome chodzenie, odczuwanie ciała podczas poruszania się czy innego rodzaju ruchy, które pomagają w procesie integracji ciała i umysłu.
Celem terapii somatycznej jest przywrócenie harmonii między ciałem a umysłem. Wiele osób, które doświadczyły traumy, staje się „odciętych” od swoich emocji i ciała. To często sprawia, że trudno im żyć w pełni. Terapia somatyczna pomaga na nowo połączyć te elementy, umożliwiając osobie odzyskanie poczucia kontroli i bezpieczeństwa.
Korzyści z terapii somatycznej
Praca z ciałem w terapii somatycznej może przynieść wiele korzyści. Oto niektóre z nich:
- Redukcja chronicznego bólu: Terapia somatyczna może pomóc w łagodzeniu chronicznego bólu, który często jest wynikiem zablokowanych emocji i traumatycznych wspomnień.
- Lepsza regulacja emocji: Dzięki pracy z ciałem pacjenci uczą się rozpoznawać swoje emocje i lepiej je regulować, co wpływa na zdrowie psychiczne i emocjonalne.
- Zwiększona świadomość ciała: W terapii somatycznej uczymy się rozumieć, jak nasze ciało reaguje na stres i emocje. Pozwala to na lepsze zarządzanie tymi reakcjami w przyszłości.
- Uwolnienie od przeszłości: Poprzez uwalnianie stłumionych emocji i wspomnień, pacjenci mogą poczuć się bardziej „wolni” i mniej obciążeni przeszłymi doświadczeniami.
- Lepsza jakość życia: Zwiększona świadomość ciała i umiejętność zarządzania stresem prowadzi do poprawy ogólnego samopoczucia. Może to pozytywnie wpłynąć na jakość życia.
Podsumowanie
Trauma to nie tylko psychiczne przeżycie, ale także doświadczenie, które zapisuje się w naszym ciele i wpływa na naszą pamięć. Zrozumienie, jak trauma wpływa na te obszary, jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Terapia somatyczna, która łączy pracę z ciałem i umysłem, jest jedną z najskuteczniejszych metod pracy z traumą. Pozwala na pełną integrację tych dwóch wymiarów. Dzięki niej możemy odzyskać poczucie bezpieczeństwa, uwolnić zablokowane emocje i wspomnienia oraz przywrócić harmonię ciała i umysłu.
Jeśli zmagasz się z konsekwencjami traumy, warto rozważyć terapie, które uwzględniają pracę z ciałem, takie jak terapia somatyczna. Pomogą one nie tylko w zrozumieniu i przetworzeniu przeszłych doświadczeń, ale również w uzyskaniu lepszej jakości życia w teraźniejszości.